Սուլխան-Սաբա Օրբելիանին Վերածննդի մեծ ներկայացուցիչներից էր: Նա ականավոր առակագիր էր, մեծ լեզվաբան, թարգմանիչ, դիվանագետ և գիտնական: Ֆրանսիացի միսիոներներից մեկի` Ժան Ռիշարի բառերը փայլուն կերպով ցույց են տալիս նրա մեծ հեղինակությունն իր ժամանակակիցների շրջանում «Իմ կարծիքով, նա ողջ Վրաստանի հայրն է»:
Սուլխան–Սաբա Օրբելիանին ծնվել է 1658թ. նոյեմբերի 4-ին Կվեմո Կարթլիի Բոլնիսի մերձակայքում գտնվող Թանձիա գյուղում:
Ապրել և կրթություն է ստացել թագավոր Գեորգի XI-ի արքունիքում և հանրագիտարանային գիտելիքներ է ստացել շնորհիվ Պալատի Մեծ Գրադարանի: 20–25 տարեկան հասակում նա գրել է առակների և պատմվածքների հավաքածու` «Երևակայության խելամտություն»: Ընթերցողն զգում է, թե նա որքան լավ գիտի մարդկային էությունը, նրա բոլոր ուժեղ և թույլ կողմերը: Նա նկարագրում է մարդու գործունեության տարբեր կողմերը, տալիս է շատ հարցերի պատասխաններ, և հասկանում ես, որ մարդն իր կյանքում բարություն պիտի ստեղծի:
Նրա հաջորդ գործը Վրացական բառարանն է, որը ներառում է հանրագիտարանային բաղադրիչներ առանձնացող առաջնակարգ մեթոդոլոգիա և մեծաքանակ փաստացի նյութեր ( աշխարհը դեռևս չգիտի այդ հանրագիտարանը):
Սուլխան–Սաբա Օրբելիանին Վրաստանի թագավոր Վախթանգ 6-րդի ուսուցիչն էր: Ականավոր բանաստեղծ և գիտնական Վախթանգ 6-րդը Վրաստանում մտավոր Վերածննդին ուղղված շարժման առաջնորդն էր: 1709թ. Վրաստանում հիմնադրվել էր առաջին տպարանը, ուր առաջին անգամ տպագրվեցին Ավետարանն ու «Ասպետն առյուծի մորթիում» ստեղծագործությունը: Այս ժամանակ հավաքվեցին վրաց ստեղծագործողների աշխատանքներն ըստ ժամանակագրության, և դա դարձավ վրացական պատմագրության հիմքը: Մենք երկրի քաղաքական և հասարակական կյանքի կենտրոնում թագավորի կողքին տեսնում ենք Սուլխան–Սաբա Օրբելիանիին: 1698թ. Սուլխանը դառնում է Դավիթ Գարեջի եկեղեցու հոգևորական: Այդ ժամանակվանից սկսեց անվանվել Սուլխան–Սաբա:
Սուլխան-Սաբայի գործունեության ժամանակաշրջանը անվանվում է հանրագիտարանային, իսկ նա համարվում է այս շարժման իրական առաջնորդ:
Այսօր Վրաստանում գործում է Սուլխան–Սաբա Օրբելիանիի անվան թեոլոգիայի, փիլիսոփայության, մշակույթի և պատմության ինստիտուտ: Նաև պահպանվել է մի հին պալատ, Թանձիայում` մի փոքր եկեղեցի, որոնց անվանումները կապվում են մեծ մտածողի անվան հետ:
Комментариев нет:
Отправить комментарий